نحوه وشرایط احضار و تحقيق از شهود و مطلعان
بسمه تعالی
نحوه وشرایط احضار و تحقيق از شهود و مطلعان
مطابق قانون آئین دادرسی مدنی ،احضار شهود ومطلعین بنا به درخواست طرفین دادرسی اعم از شاکی یا متهم یا مقامات ذیربط وهمچنین راسا حسب نظر بازپرس ،صورت می گیرد ودرصورت عذر موجه برای عدم حضور دوباره احضار میشوند درغیر اینصورت جلب صورت میگیرد ولی در پرونه های حقوقی برای شهود ومطلعین صرفا اخطاریه حضور صورت میگیرد نه جلب
وبصورت غیرعلنی وجداگانه بدون حضور متهم قبل از رسیدگی دادگاه صورت میگیرد تحقیق مجدد درصورت ضرورت با ذکر ضرورت بلامانع است وپیش از تحقیق سوگند یاد می کنند ودرصورتیکه فاقد شرایط باشند با ذکربدون سوگند اظهاراتشان صورتجلسه می کند .
تفهیم اتهام به اشخاص احضار شده بعنوان شهود ممنون است ودصورت مظان اتهام باید مطابق مقررات بعنوان متهم بعدا احضار شوند که مواد 204تا 216 قانونآئین دادرسی کیفری به احضار و جلب شهود وشرایط آن اختصاص دارد.
لذا بنا به مراتب توصیه میشود قبل از هر گونه اقدام بایک وکیل خوب و بهترین که اشرافیت به مسایل کیفری داشته باشد مشاوره نمائید.
ماده ۲۰۴ ـ بازپرس به تشخيص خود يا با معرفي شاكي يا به تقاضاي متهم و يا حسب اعلام مقامات ذي‌ربط، شخصي كه حضور يا تحقيق از وي را براي روشن شدن موضوع ضروري تشخيص دهد، برابر مقررات احضار مي‌كند.
تبصره ۱ ـ درصورتي‌كه شاهد يا مطلع براي عدم‌حضور خود عذر موجهي نداشته باشد جلب مي‌شود. اما درصورتي‌كه عذرموجهي داشته باشد و بازپرس آن عذر را بپذيرد، مجدداً احضار و در صورت عدم‌حضور جلب مي‌شود.
تبصره ۲ ـ درصورتي‌كه دليل پرونده منحصر به شهادت شهود و مطلعان نباشد، تحقيق از آنان مي‌تواند به صورت الكترونيكي و با رعايت مقررات راجع به دادرسي الكترونيكي به‌عمل‌آيد.
ماده ۲۰۵ ـ درصورتي‌كه شاهد يا مطلع از نيروهاي‌مسلح باشد، بايد حداقل بيست و چهار ساعت پيش از تحقيق يا جلسه محاكمه از طريق فرمانده يا رييس او دعوت شود. فرمانده يا رييس مربوط مكلف است پس از وصول دستور مقام قضايي، شخص احضار شده را در موقع مقرر بفرستد.
ماده ۲۰۶ ـ تحقيق و بازجويي از شهود و مطلعان قبل از رسيدگي در دادگاه، غيرعلني است.
ماده ۲۰۷ ـ بازپرس از هر يك از شهود و مطلعان جداگانه و بدون حضور متهم تحقيق مي‌كند و منشي اطلاعات ايشان را ثبت مي‌كند و به امضاء يا اثر انگشت آنان مي‌رساند. تحقيق مجدد از شهود و مطلعان در موارد ضرورت يا مواجهه آنان بلامانع است. دليل ضرورت بايد در صورت‌مجلس قيد شود.
ماده ۲۰۸ ـ پس از حضور شهود و مطلعان، بازپرس ابتداء اسامي حاضران را در صورت‌مجلس قيد مي‌كند و سپس از آنان به ترتيبي كه از جهت تقدم و تأخر صلاح بداند تحقيق مي‌نمايد.
ماده ۲۰۹ ـ بازپرس پيش از شروع به تحقيق، حرمت و مجازات شهادت دروغ و كتمان شهادت را به شاهد تفهيم مي‌كند و نام، نام خانوادگي، نام پدر، سن، شغل،©۸۰© ميزان تحصيلات، مذهب، محل اقامت، پيام‌نگار (ايميل)، شماره تلفن ثابت و همراه و سابقه محكوميت كيفري و درجه قرابت سببي يا نسبي و وجود يا عدم رابطه خادم و مخدومي شاهد يا مطلع با طرفين پرونده را سؤال مي‌نمايد و در صورت‌مجلس قيد مي‌كند.
ماده ۲۱۰ ـ شاهد و مطلع پيش از اظهار اطلاعات خود به اين شرح سوگند ياد مي‌كند: «به خداوند متعال سوگند ياد مي‌كنم كه جز به راستي چيزي نگويم و تمام واقعيت را بيان كنم».
ماده ۲۱۱ ـ بازپرس مي‌تواند درصورتي كه شاهد يا مطلع واجد شرايط شهادت نباشد، بدون يادكردن سوگند، اظهارات او را براي اطلاع بيشتر استماع كند.
ماده ۲۱۲ ـ اظهارات شهود و مطلعان در صورت‌مجلس قيد مي‌شود، سپس متن آن قرائت مي‌گردد و به امضاء يا اثر انگشت شاهد يا مطلع مي‌رسد و چنانچه از امضاء يا اثر انگشت امتناع يا از اداي شهادت خودداري ورزد يا قادر به انجام آن نباشد، مراتب در صورت‌مجلس قيد مي‌شود و تمام صفحات صورت‌مجلس به امضاي‌بازپرس و منشي مي‌رسد.
تبصره ـ بازپرس مكلف است از شاهد يا مطلع علت امتناع از امضاء يا اثرانگشت يا اداي شهادت را بپرسد و پاسخ را در صورت‌مجلس قيد كند.
ماده ۲۱۳ ـ تفهيم اتهام به كسي كه به عنوان متهم احضار نشده از قبيل شاهد يا مطلع ممنوع است و چنانچه اين شخص پس از تحقيق در مظان اتهام قرار گيرد، بايد طبق مقررات و به عنوان متهم براي وقت ديگر احضار شود.
ماده ۲۱۴ ـ هرگاه بيم خطر جاني يا حيثيتي و يا ضرر مالي براي شاهد يا مطلع و يا خانواده آنان وجود داشته باشد، اما استماع اظهارات آنان ضروري باشد، بازپرس به منظور حمايت از شاهد يا مطلع و با ذكر علت در پرونده، تدابير زير را اتخاذ مي‌كند
الف ـ عدم مواجهه حضوري بين شاهد يا مطلع با شاكي يا متهم
ب ـ عدم افشاي اطلاعات مربوط به هويت، مشخصات خانوادگي و محل سكونت يا فعاليت شاهد يا مطلع پ ـ استماع اظهارات شاهد يا مطلع در خارج از دادسرا با وسايل ارتباط از راه‌دور
تبصره ۱ ـ در صورت شناسايي شاهد يا مطلع حسب مورد توسط متهم يا متهمان يا شاكي و يا وجود قراين يا شواهد، مبني بر احتمال شناسايي و وجود بيم خطر براي آنان، بازپرس به درخواست شاهد يا مطلع، تدابير لازم را از قبيل آموزش براي حفاظت از سلامت جسمي و روحي يا تغيير مكان آنان اتخاذ مي‌كند. ترتيبات اين امر به موجب آيين‌نامه‌اي است كه ظرف شش‌ماه از تاريخ لازم‌الاجراء شدن اين قانون توسط وزارت دادگستري تهيه مي‌شود و به تصويب رييس قوه‌قضاييه مي‌رسد.
تبصره ۲ ـ ترتيبات فوق بايد به‌نحوي صورت پذيرد كه منافي حقوق دفاعي متهم نباشد.
تبصره ۳ ـ ترتيبات مقرر در اين ماده و تبصره (۱) آن در مرحله رسيدگي در دادگاه نيز اجراء مي‌شود.
ماده ۲۱۵ ـ درصورتي‌كه شاهد يا مطلع براي حضور خود درخواست هزينه اياب و ذهاب كند يا مدعي ضرر و زياني از حيث ترك شغل خود شود، بازپرس هزينه اياب و ذهاب را طبق تعرفهاي كه قوه‌قضاييه اعلام مي‌كند و ضرر و زيان ناشي از ترك شغل را در صورت لزوم با استفاده از نظر كارشناس تعيين و شاكي را مكلف به توديع آن در صندوق دادگستري مي‌نمايد. هرگاه شاكي، به تشخيص بازپرس توانايي پرداخت هزينه را نداشته يا احضار از طرف بازپرس باشد، هزينه‌هاي مذكور از محل اعتبارات مصوب قوه‌قضاييه پرداخت مي‌شود. هرگاه در جرايم قابل گذشت، شاكي با وجود ملائت از پرداخت هزينه‌هاي مذكور در اين ماده خودداري كند، استماع شهادت يا گواهي مطلعين معرفي‌شده از جانب وي به‌عمل نمي‌آيد. اما در جرايم غيرقابل گذشت، هزينه‌هاي مذكور به دستور بازپرس از محل اعتبارات مصوب قوه‌قضاييه پرداخت مي‌شود. هرگاه متهم متقاضي احضار شاهد يا مطلع باشد، هزينه‌هاي مذكور از محل اعتبارات مصوب قوه‌قضاييه پرداخت مي‌شود.
ماده ۲۱۶ ـ درصورتي‌كه شاهد يا مطلع به عللي از قبيل بيماري يا كهولت سن نتواند حاضر شود و يا تعداد شهود يا مطلعان، زياد و در يك يا چند محل باشند و همچنين هرگاه اهميت و فوريت امر اقتضاء كند، بازپرس در محل حضور مي‌يابد و مبادرت به تحقيق مي‌كند.
لذا بنا به مراتب توصیه میشود قبل از هر گونه اقدام بایک وکیل خوب و بهترین که اشرافیت به مسایل کیفری داشته باشد مشاوره نمائید.
